Kabul Tarihi: 10 Haziran 1946

Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 14 Haziran 1946 – Sayı: 6333

3.t. Düstur, c.27 – s.1258

_____

(*) Bu kanunun 4, 5, 6 ve 20 nci maddelerinde yazılı “Yola elverişlilik belgesi” terimi, 29.6.1956 tarih ve 6763 sayılı kanunla “Denize elverişlilik belgesi” olarak değiştirilmiştir.

_____

BİRİNCİ BÖLÜM

TARİFLER VE TİCARET GEMİLERİNİN TEKNİK NİTELİKLERİ

MADDE 1 – Bu kanunun uygulanışı bakımından:

A) Denizde kürekten başka aletle yola çıkabilen her araca, adı, tonilâtosu ve kullanma amacı ne olursa olsun “Gemi”;

B) Menfaat sağlamak kasdiyle denizde kullanılan her gemiye “Ticaret Gemisi”;

C) On ikiden fazla yolcu taşıyan herticaret gemisine “Yolcu Gemisi”;

D) Kaptan ve diğer gemi adamları, gemiyi donatan ile işletenin çoluk-çocuk ve hizmetçileri, donatan ve işletenin görev ile yolculuk eden adamı, temsilcisi ve memurları, taşınan hayvanların çobanları ve mücbir sebeplerden yahut kaptanın denizde can kurtarma ödevinden dolayı gemiye alınan kimseler dışında, gemide navlunlu-navlunsuz taşınan herkese “Yolcu”; denir.

MADDE 1 – (Değişik: 5790 – 16.7.2008 / m.1) Bu Kanunun uygulanması bakımından;

A) İdare: Denizcilik Müsteşarlığını,

B) Gemi: Adı, tonilatosu ve kullanma amacı ne olursa olsun, denizde kürekten başka aletle yola çıkabilen her aracı,

C) Ticaret gemisi: Menfaat sağlamak kastıyla denizde kullanılan her gemiyi,

D) Küçük deniz aracı: Yolcu gemileri hariç, tam boyu 24 metreden küçük olan her türlü ticaret gemisini,

E) Denize elverişlilik: Tüm ticaret gemileri ve deniz tesislerinin tekne, makine, genel donanım, can kurtarma, yangından korunma ve yangın söndürme durumu, seyir teçhizatı ve haberleşme sistemi, sağlık koşulları, yük ve yolcu taşıma kapasiteleri, deniz kirliliğini önleme donanımları ile diğer seyir emniyeti konuları bakımından tahsis olundukları hizmetin normal deniz tehlikelerine karşı koyabilecek durumda olmaları halini,

F) Yolcu: Kaptan, gemi adamı veya geminin işi gereği gemide bulunan diğer kişiler, gemiyi donatan veya işletenin eş ve çocukları ile hizmetinde olan personeli, işletenin bir görev ile yolculuk eden adamı, temsilcisi ve memurları, taşınan hayvanların çobanları, mücbir sebeplerle veya kaptanın denizde can kurtarma ödevinden dolayı gemiye alınan kimseler ile bir yaşından küçük çocukların dışında kalan ve navlunlu veya navlunsuz taşınan herkesi,

ifade eder.

MADDE 2 – (Değişik: 362 – 7.2.1990) A) Tekne, genel donanım, makina, kazan gibi esas kısımları,

B) Yükleme durumu,

C) Yakıtının ve kumanyasının yeterliği,

D) Gemi adamlarının yeterliği ve sayısı;

Bakımlarından Ulaştırma Bakanlığı ile diğer ilgili kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle hazırlanacak yönetmeliklerince tespit olunmuş, nitelikleri haiz bulunmaması yüzünden, yapacağı yolculuğun normal rizikolarına karşı koyamayacak durumda olan bir ticaret gemisi “yola elverişli” sayılmaz ve böyle bir geminin yola çıkmasına izin verilmez. (*)

_____

(*) Bk.Bakanlar Kurulunun 22 Haziran 1966 tarih ve 6/6647 sayılı ve 24 Temmuz 1954 tarih ve 4/3435 sayılı Kararnamesiyle yürürlüğe konulan TÜZÜKLER,

T.C. Tüzükleri: c.2 – s.728 ve 789 3612 sayılı Kanun ile vaki değişiklik gereğince yeni yönetmelik düzenlenip yürürlüğe girinceye kadar tüzük yürürlüktedir.

_____

MADDE 2 – (Değişik: 5790 – 16.7.2008 / m.2) Liman idari sınırlarını geçerek sefer yapacak her ticaret gemisinin limandan ayrılışı, liman başkanlığınca verilecek izne tabidir. Bu izin liman çıkış belgesi ile verilir.

Liman çıkış belgesi, talep üzerine denize elverişli olan ticaret gemilerinin;

a) Gemi adamları ile donatımı,

b) Yolcu sayısı ve yükün cinsi,

c) Yükleme durumu,

hususları açısından belgelerinde belirtilmiş durumlarına uygunlukları ile zorunlu belgelerinin geçerliğinin liman başkanlığınca yapılacak denetim sonucu tespit edilmesi halinde düzenlenir. Geminin denize elverişli olmadığının herhangi bir şekilde anlaşılması veya limandan ayrılmasını engelleyecek başkaca bir bilginin liman başkanlığına ulaşması halinde liman çıkış izni verilmez.

MADDE 3 – Ticaret gemilerinin tahsis edildikleri işlere ve yapacakları yolculuklara göre tekne, makine, kazan, genel donanım, can kurtarma, yangından korunma ve yangın söndürme ve sair araç ve teferruatının (Değişik ibare: 5790 – 16.7.2008 / m.3) “yönetmeliği” gereğince haiz olmaları lâzımgelen durumları yılda en az bir defa denetlenir. Şu kadar ki, yolcu gemilerinden başka ticaret gemilerinin sualtı denetlemeleri iki yılda bir yapılabilir. (*)

_____

(*) Bk. Bakanlar Kurulunun 11 Şubat 1948 tarih ve 3/7040 sayılı Kararnamesiyle yürürlüğe konulan TÜZÜK, T.C. Tüzükleri: c.2 – s.560.

_____

MADDE 4 –

Denetleme sonunda durumu tüzüğe uygun olduğu anlaşılan ticaret gemisine süreli bir “Denize elverişlilik belgesi” verilir. Böyle bir belgesi olmıyan yahut belgesinin süresi bitmiş olan ticaret gemisinin yola çıkmasına izin verilmiyeceği gibi herhangi bir sebeple tüzüğünde gösterilen nitelikleri kaybetmiş olan ticaret gemisinin de belgesi battal edilir. (Değişik 1. fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.4) Denetleme sonunda durumu yönetmeliğe uygun olduğu anlaşılan ticaret gemisine süreli bir “denize elverişlilik belgesi” verilir. Denize elverişlilik belgesi olmayan veya belgesinin süresi bitmiş olan ticaret gemisine çıkış izni verilmeyeceği gibi, herhangi bir sebeple tekne, makine ve genel donanım gibi esas kısımları bakımlarından yönetmeliğinde belirtilen nitelikleri kaybetmiş olan ticaret gemisinin belgesi İdare tarafından iptal edilir. Esas kısımlar ve 3 üncü maddede belirtilen diğer araç ve teçhizattan kısa sürede tamamlanabilecek veya onarılabilecek olanlarının eksikliği gemiyi denize elverişsiz hale getirmez.

Denize elverişlilik belgesinin süresi, yolculuğun devamı sırasında bite bir ticaret gemisi, yolculuğu bir Türk limanında bitiriyorsa, yolculuğu bitirdikten sonra, denetleneceği limana dönmek ödevindedir. Böyle bir ticaret gemisi, denetleneceği limana kadar, denize elverişlilik belgesi varmış gibi ticari işlem yapabilir.

Belge süresi içinde, herhangi bir sebeple tüzüğüne uygun durumunu yolculuğun devamı sırasında kaybetmiş olan ticaret gemisi hiçbir ticari işlemde bulunmaksızın, onarılabileceği en yakın limana gidebilir.(Değişik 3. fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.4) Belge süresi içinde, yolculuğun devamı sırasında herhangi bir sebeple yönetmeliğine uygun durumunu kaybetmiş olan ticaret gemisi, ticari işleminin tamamlanacağı limana kadar yolculuğuna devam edebilir. Böyle bir ticaret gemisi, hiçbir ticari işlemde bulunmaksızın yolculuğunu tamamladığı limandan onarılabileceği en yakın limana gidebilir.

MADDE 5 – (Değişik: 2459 – 5.5.1981) Millî ve Milletlerarası tanınmış tasnif kurumlarından verilen ve hükmü olan bir belgeyi haiz gemilere, belgesinde yazılı süre ve görev için, ayrıca denetleme yapılmadan, denize elverişlilik belgesi verilir. Ancak bu gibi kurumların (Değişik ibare: 5790 – 16.7.2008 / m.5)“yönetmelik” ve kurallarınca denetleme dışında bıraktıkları kısımlarının denetlenmesi bu kanun hükümlerine göre yapılır.

MADDE 6 – Denize elverişlilik belgesi olupda liman sınırlarını geçerek denize çıkacak her ticaret gemisi, yola çıkmadan önce, can kurtarma, yangından korunma, yangın söndürme ve seyir donanımları, gemi adamları, kumanya ve yakıtı, yolcu sayısı, yükünün cinsi, istifi ve (Değişik ibare: 5790 – 16.7.2008 /m.6) “yük miktarı ve yükleme markası” bakımlarından denetlenir ve bu durumlarda (Değişik ibare: 5790 – 16.7.2008 / m.6) “yönetmeliğine” uygun olmıyan ticaret gemilerinin yola çıkmasına izin verilmez.

Liman sınırları içinde çalışan ticaret gemilerinin bu madde gereğince denetlenmeleri, hal icabına göre zaman zaman yapılır. (Değişik 2. fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.6) İdare, küçük deniz araçları ve balıkçı gemileri ile liman sefer bölgesi, bitişik iki liman veya Marmara Denizi içindeki tüm limanlar arasında sürekli veya düzenli sefer yapan gemiler ve acil durumlarda kullanılacak gemiler için basitleştirilmiş uygulamalar getirebilir, istisna veya muafiyetler tanıyabilir. İdare gerekli gördüğünde, liman sınırları içinde çalışan ticaret gemilerini birinci fıkra hükümlerine göre denetleyebilir.

MADDE 7 – Ticaret gemilerinin, çeşitli resim ve harçlarının ödenmesinde esas olan tonilâtoları, (Değişik ibare: 5790 – 16.7.2008 / m.7) “yönetmeliğine” göre yapılacak ölçmelerle belirtilir. (*)

_____

(*) Bakanlar Kurulunun 14 Mart 1966 tarih ve 6/6125 sayılı kararnamesiyle yürürlüğe konulanTÜZÜK, T.C. Tüzükleri: c.2 – s.773.

_____

İKİNCİ BÖLÜM

DENİZDE YOLCULUK GÜVENİ

MADDE 8 – Türk gemileriyle Türk liman ve karasularında yolculuk eden yabancı gemilerin, denizde çatışmayı önlemek için taşıyacakları ve gösterecekleri fener ve alâmetler, verecekleri sadalı sis ve manevra işaretleri, gözetecekleri seyir ve idare kurallariyle tehlikeye düştükleri zaman yardım istemek için verecekleri ve gösterecekleri her türlü işaretler tüzükle belirtilir.

Her Türk gemisinde “Denizde çatışmayı önleme Tüzüğü” nden bir tane bulunur. Gemilere parasız dağıtılacak olan bu tüzük, geminin esas belgelerinden sayılır. (Değişik 2. cümle: 5790 – 16.7.2008 /m.8) Gemilerde bulundurulacak bu tüzük, geminin esas belgelerinden sayılır.

MADDE 9 – Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğüne riayet edilmemek yüzünden can veya mal zararına sebebiyet verilen hallerde, durumun hal ve şartları, tüzükten ayrılmayı katî olarak gerekli kıldığı mahkemede sabit olmadıkça, hâdise sırasında köprü üstünde vardiyada bulunan kaptan veya mevzuata göre yetkili güverte zâbiti kusurlu sayılır.

MADDE 10 – Çatışan gemilerin kaptanları, çatma yüzünden gemilere ve içindeki kimselere gelecek zararları önlemek veya azaltmak için, kendi gemilerini ve içinde bulunan gemi adamlarını ve yolcuları ciddi bir tehlikeye atmaksızın mümkün olan her yardımı yapmakla ödevlidirler. Bundan ötürü çatışan gemilerin kaptanları, birbirine yardıma muhtaç bulunmadıklarına inanç getirinceye kadar, gemilerini hâdise yrinde tutmağa mecburdurlar.

Çatışan gemilerin kaptanları, gemilerini ve içindeki kimseleri ciddi tehlikeye atmadan yapabilirlerse, yollarına devama başlamadan önce, gemilerinin adını, tanınma işaretini, bağlama, kalkma ve varma limanlarının adlarını öbür gemilerin kaptanlarına bildirmek ödevindedirler.

Çatışan gemilerin kaptanları, olayın sebeplerini ve hangi hal ve şartlar altında baş gösterdiğini, kazadan hemen sonra ve mümkünse, gemi jurnallarına yazarlar. Gemi jurnalındaki bu kaydın altı; kaptan, birinci zâbit ve güverte tayfasından biri tarafından beraberce imzalanır.

MADDE 11 – Yük veya yolcu taşıyan ticaret gemilerinin her iki bordası üzerine ve güverte çizgisi altına, tatlı ve tuzlu su bölgeleri ile mevsimlere ve kereste yüküne göre konulacak yüklüme (Fribord) markasının yeri (Değişik ibare: 5790 – 16.7.2008 / m.9) “yönetmeliğine” göre tâyin olunur. (*)

_____

(*) Bk. Bakanlar Kurulunun 22 Haziran 1966 tarih ve 6/6647 sayılı kararnamesiyle yürürlüğe konulan TÜZÜK, T.C. Tüzükleri: c.2 – s.789.

_____

Bordalarına yükleme markası konmamış ticaret gemilerinin yolcu veya yük taşımalarına veya bu markadaki yükleme çizgilerinin gösterdiğinden fazla yüklenmiş olan ticaret gemilerinin yülculuğuna izin verilmez. (Değişik 2. fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.9) Bordalarına yükleme markası konmamış veya gemi sertifikalarında ve denize elverişlilik belgesinde belirtilen taşıma haddinden (DWT) fazla yolcu ve yük taşıyan ticaret gemilerinin yolculuğuna izin verilmez.

150 gros tonilâtodan ufak ticaret gemileri, çalışacakları dniz bölgelerine ve yapacakları işlere göre, bu madde hükümlerinden dışarı bırakılabilirler.

MADDE 12 – Aşağıda yazılı maddeler bu kanuna göre “Tehlikeli eşya” sayılır.

A) Patlama bakımınden tehlikeli olan maddeler:

1 – Patlama maddeleri ve bilhassa parlama ve atış malzemesi; (Parlama veya atış amaçlarına uygun nitelikte bulunmıyan, alevle patlatılamıyan ve vurma ve sürtünmiye karşı, dinitrobenzoldan daha hassas olmıyan maddeler patlama maddesi sayılmaz).

2 – Cephane;

3 – Ateşleme malzemesi, havai fişekler ve benzerleri;

4 – Sıkıştırılmış veya sıvık haline getirilmiş gazlar;

5 – Suya dokununca yanan veya yanmayı kolaylaştırıcı gazlar çıkaran maddeler;

B) Kendi kendine tutuşan maddeler;

C) Yanıcı sıvıklar ve kolay ateş alabilen katı maddeler;

D) Zehirli maddeler;

E) Yakıcı maddeler;

F) Fizik ve şimik nitelikleri bakımından yukardakilere benzer başka maddeler;

G) Hayvan, kereste ve zahire gibi istifleri bakımından tehlikeli yükler.

Yukarda yazılı eşyanın ticaret gemileriyle taşınması tüzüğüne göre yapılır. (*)

_____

(*) Bakanlar Kurulunun 6 Nisan 1952 tarih ve 3/14831 sayılı Kararnamesiyle yürürlüğe konulanTÜZÜK, T.C. Tüzükleri: c.2 – s.587.

_____

MADDE 13 – (Değişik: 6763 – 29.6.1956) Türk Ticaret Kanununun 982 ve 984 üncü maddeleri gereğince salâhiyetli mahkemeye deniz raporu tesbit ettirmekle mükellef her kaptan, bu raporun tadikli bir suretini kazadan sonra uğradığı liman reisliği bulunan ilk limanda liman reisliğine verir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

DENİZDE CAN KURTARMA

MADDE 14 – Her kaptan, denizde, can tehlikesine uğramış olarak rastgeldiği kimselere, düşman bile olsa, kendi gemisini, gemi adamlarını ve yolcusunu ciddi bir tehlikeye atmaksızın elinden gelen her yardımı yapmakla ödevlidir.

MADDE 15 – Başka gemiden imdat işareti alan bir geminin kaptanı tehlikede bulunan kimselerin yardımına bütün hızı ile gitmek ödevindedir. Ancak kaptan bu türlü hareket etmeyi imkânsız görür veya içinde bulunduğu özel haller dolayısiyle mâkul veya faydalı görmez veya 17 ve 18 inci maddeler gereğince bu ödevden muaf tutulmuş ise yardım yapmıyabilir ve bu hali hemen, imdat işareti veren geminin kaptanına bildirmekle bareber kendisini yardıma gitmekten alıkoyan sebepleri gemi jurnalına kaydeder.

MADDE 16 – Tehlikede bulunan bir geminin kaptanı, imdat isteğine cevap vermiş olan kaptanlarla mümkün olabildiği kadar istişarede bulunduktan sonra, yardıma en elverişli gördüğü gemilerden birinden veya bir kaçından yardım istemek hakkını haiz olduğu gibi bu suretle kendisinden yardım istenen kaptan veya kaptanlar da bu isteğe uyarak bütün hızlariyle tehlikede bulunan kimselerin yardımına gitmek ödevindedirler.

MADDE 17 – Telsizle imdat işareti alan bir kaptan kendisinden yardım istenen başka bir geminin kaptanından ve eğer yardım istenen gemi birden fazla ise bu gemilerin kaptanlarından, yardım isteğinin yerine getirilmek üzere bulunduğu yolunda haber alacak olursa, 15 inci madde ile kendisine yüklenmiş olan yardım ödevinden kurtulur.

MADDE 18 – Bir kaptan, tehlikede bulunan kimselerin yanına varan bir geminin kaptanından artık yardıma lüzum kalmadığını haber alırsa, bu kanunun 15 inci maddesiyle yüklenmiş olduğu ödevden ve eğer kendi gemisinden de yardım istenmemiş ise 16 ncı madde ile yüklendiği yardım ödevinden kurtulur.

MADDE 19 – Tehlikeli buzlar, gemi leşleri, tropikal fırtınalar veya Beaufort mikyasına göre 10 kuvvetinde veya daha fazla rüzgâr yahut deniz yolculuğu güvenini doğrudan doğruya sarsan başka tehlikeler gören her gemi kaptanı, bunları, yakınında bulunan gemilere ve haberleşebileceği ilk kıyı noktasındaki yetkili makamlara, elinde bulunan bütün haberleşme araçları ile tüzüğü gereğince bildirmek ödevindedir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

CEZA HÜKÜMLERİ

MADDE 20 – Bu kanunda yazılı sebeplerle:

A) Yolculuğuna izin verilmemiş,

B) Denize elverişlilik belgesi almamış,

C) Belgesi battal edilmiş,

D) Belgesinin süresi geçmiş,

Bir ticaret gemisini işleten, özel donatan ve böyle bir gemiyi sevk ve idare eden kaptan üç aydan bir yıla kadar hapis cezasiyle cezalandırılır. Bundan başka özel donatandan ayrıca 100 liradan 1000 liraya kadar ağır para cezası alınır. Tekerrür halinde bu cezalar bir kat artırılır.

MADDE 20 – (Değişik: 5728 – 23.1.2008 / m.120) Bu Kanunda yazılı sebeplerle;

a) Yolculuğuna izin verilmemiş,

b) Denize elverişlilik belgesi almamış,

c) Belgesi battal edilmiş,

d) Belgesinin süresi geçmiş ve idarece uzatılmamış,

olmasına rağmen sefere çıkan ticaret gemisi derhal seferden alıkonularak muhafaza edilmek üzere en yakın elverişli limana çekilir. Gemideki yükün gideceği yere götürülmesi için gerekli bütün masraflar donatan tarafından karşılanır. Ayrıca, gemiyi sevk ve idare eden kaptan ile gemi donatanına beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.

Geminin muhafaza edilmek üzere limana çekilmesi ve limanda tutulması, yük ve yolcuların gidecekleri yere götürülmesi dolayısıyla oluşan bütün masraflar ile idari para cezaları eksiksiz olarak ödendiği takdirde 4 üncü madde hükümleri çerçevesinde gemi serbest bırakılır.

Geminin alıkonulduğu tarihten itibaren otuz gün geçmesine rağmen kaptan veya donatanın bu madde hükümlerine göre yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde gemi, limanın bulunduğu yerin mülki amirliği tarafından ihale mevzuatı hükümlerine bağlı olmaksızın satılır. Satıştan elde edilen gelirden geminin limana çekilmesi ve muhafaza edilmesi için gerekli olan bütün masraflar karşılandıktan ve para cezası tahsil edildikten sonra bakiye miktarın kalması halinde bu miktar donatanın veya yasal temsilcisinin başvurusu üzerine kendisine ödenir.

Geminin satışının gerçekleştirilememesi veya gerçekleştirilmekle beraber satış bedelinin masrafları ve para cezasını karşılamaması halinde bu miktar 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre donatandan ve gemi kaptanlarından müşterek ve müteselsil sorumluluk esasına göre tahsil edilir.

Donatanın yabancı gerçek veya tüzel kişi olması veya kaptanın Türk vatandaşı olmaması halinde bu masraflar aylık yüzde beş gecikme zammıyla birlikte genel hükümlere göre tahsil olunur.

MADDE 20- (Değişik: 5790 – 16.7.2008 / m.10) Bu Kanunda yazılı sebeplerle;

a) Yolculuğuna izin verilmemiş,

b) Denize elverişlilik belgesi almamış,

c) Denize elverişlilik belgesi İdare tarafından iptal edilmiş,

d) Belgesinin süresi geçmiş ve İdarece uzatılmamış,

olmasına rağmen sefere çıkan ticaret gemisi derhal seferden alıkonularak muhafaza edilmek üzere en yakın elverişli limana çekilir. Gemideki yükün gideceği yere götürülmesi için gerekli bütün masraflar donatan tarafından karşılanır. Ayrıca, gemi donatanına;

150 GT’ye kadar olan gemi için ikiyüzelli Türk Lirasından beşyüz Türk Lirasına,

150 GT’den 500 GT’ye kadar olan gemi için beşyüz Türk Lirasından bin Türk Lirasına,

500 GT’den 1000 GT’ye kadar olan gemi için bin Türk Lirasından ikibin Türk Lirasına,

1000 GT’den 3000 GT’ye kadar olan gemi için ikibin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına,

3000 GT’den 10000 GT’ye kadar olan gemi için beşbin Türk Lirasından onbin Türk Lirasına,

10000 GT’den büyük gemi için onbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Gemiyi sevk ve idare eden kaptana bu cezaların üçte biri ayrıca verilir.

Geminin muhafaza edilmek üzere limana çekilmesi ve limanda tutulması, yük ve yolcuların gidecekleri yere götürülmesi dolayısıyla oluşan bütün masraflar ile idari para cezaları eksiksiz olarak ödendiği veya idari para cezası tutarı kadar teminat gösterildiği takdirde 4 üncü madde hükümleri çerçevesinde gemi serbest bırakılır.

Geminin alıkonulduğu tarihten itibaren otuz gün geçmesine rağmen kaptan veya donatanın bu madde hükümlerine göre yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde gemi, limanın bulunduğu yerin mülki amiri başkanlığında, ilgili liman başkanı ve deniz ticaret odasının temsilcisinin bulunduğu bir komisyon tarafından ihale mevzuatı hükümlerine bağlı olmaksızın satılır. Satıştan elde edilen gelirden geminin limana çekilmesi ve muhafaza edilmesi için gerekli olan bütün masraflar karşılandıktan ve para cezası tahsil edildikten sonra bakiye miktarın kalması halinde bu miktar donatanın veya yasal temsilcisinin başvurusu üzerine kendisine ödenir.

Geminin satışının gerçekleştirilememesi veya gerçekleştirilmekle beraber satış bedelinin masrafları ve para cezasını karşılamaması halinde bu miktar 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre donatandan tahsil edilir.

Donatanın yabancı gerçek veya tüzel kişi olması veya kaptanın Türk vatandaşı olmaması halinde bu masraflar aylık yüzde beş gecikme zammıyla birlikte genel hükümlere göre tahsil olunur.

MADDE 21 – Yolcu taşımasına izin verilmemiş bir ticaret gemisiyle yolcu taşıdığı veya bu kanunun 11 inci maddesinde sözü geçen yükleme markası üzerindeki yükleme çizgilerinin gösterdiği hadden fazla yükle yolculuk yaptığı belirtilen kaptanlar bir aydan üç aya kadar hapis cezasiyle cezalandırılır ve her iki halde de altı aydan bir yıla kadar denizde çalışmaktan alıkonulur.

Yetkili olmadığı halde yükleme markasının yerini değiştirenler üç aydan altı aya kadar hapis cezasiyle cezalandırılır.

Donatanın kanuna aykırı emrine uymuş olması, kaptanı sorumdan kurtaramaz.

MADDE 21 – (Değişik: 5728 – 23.1.2008 / m.121) Yolcu taşımasına izin verilmemiş bir ticaret gemisiyle ilgili olarak da 20 nci madde hükümleri uygulanır.

Bu Kanun’un 11 inci maddesine göre belirlenen yükleme markası üzerindeki yükleme çizgilerinin gösterdiği hadden fazla yükle yolculuk yapan gemi derhal seferden alıkonularak en yakın elverişli limana çekilir. Gemideki yükün gideceği yere götürülmesi için gerekli bütün masraflar donatan tarafından karşılanır. Ayrıca gemiyi sevk ve idare eden kaptan ile gemi donatanına beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. (Değişik 2. fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.11)Bu Kanunun 11 inci maddesine göre belirlenen gemi sertifikalarında ve denize elverişlilik belgesinde belirtilen taşıma haddinden (DWT) fazla yolcu ve yükle yolculuk yapan gemi derhal seferden alıkonularak en yakın elverişli limana çekilir. Gemideki fazla yolcu ve yükün gideceği yere götürülmesi için gerekli bütün masraflar donatan tarafından karşılanır. Ayrıca gemi donatanına 20 nci maddede belirtilen hadlerde idari para cezası verilir. Gemiyi sevk ve idare eden kaptana bu cezaların üçte biri ayrıca verilir.

Geminin limana çekilmesi, limanda tutulması ve fazla yükünün boşaltılması dolayısıyla oluşan bütün masraflar ile idari para cezaları eksiksiz olarak ödendiği takdirde gemi serbest bırakılır. (Değişik 3. fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.11) Geminin limana çekilmesi, limanda tutulması ve fazla yükünün boşaltılması dolayısıyla oluşan bütün masraflar ile idari para cezaları eksiksiz olarak ödendiği veya idari para cezası tutarı kadar teminat gösterildiği takdirde gemi serbest bırakılır.

Yetkili olmadığı halde yükleme markasının yerini değiştirenler üç aydan altı aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

Donatanın kanuna aykırı emrine uymuş olması, kaptanı sorumluluktan kurtaramaz.

MADDE 22 – 12 nci maddede yazılı tehlikeli eşyanın ticaret gemileriyle nasıl taşınacağı hakkındaki tüzük hükümlerine aykırı hareket edenlerden 50 liradan 250 liraya kadar ağır para cezası alınır.

MADDE 22 – (Değişik: 5728 – 23.1.2008 / m.122)

12 nci maddede yazılı tehlikeli eşyayı tüzükte belirtilen hükümlere aykırı olarak yükleyen veya taşıyan gemi kaptanına beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Gemi donatanı ile ilgili olarak bu cezanın üst sınırı yüzbin Türk Lirasıdır. (Değişik 1. fıkra: 5790 – 16.7.2008 /m.12) 12 nci maddede yazılı tehlikeli eşyayı tüzükte belirtilen hükümlere aykırı olarak yükleyen veya taşıyan gemi donatanı ve kaptanına 20 nci maddede belirtilen hadlerin iki katı kadar idari para cezası verilir.

12 nci maddede yazılı tehlikeli eşyayı kişilerin hayatı veya sağlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde taşıyan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

MADDE 23 – Tüzükle belirtilen yardım isteme işaretlerini yerinde ve gereği gibi kullanmayanlarla bu kanunun 10 uncu maddesinin 2 nci ve 3 üncü fıkralarına 13 üncü ve 20 nci maddelerine aykırı hareket eden kaptanlardan 50 liradan 250 liraya kadar para cezası alınır.

MADDE 23 – (Değişik: 5728 – 23.1.2008 / m.123) Tüzükle belirtilen yardım isteme işaretlerini yerinde ve gereği gibi kullanmayanlarla bu Kanun’un 10 uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarına aykırı hareket eden kaptana beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.

Deniz kazasının gerçekleşmesi halinde Türk Ticaret Kanunu‘nun 982 ve 984 üncü maddeleri hükümlerine göre deniz raporu almayan veya bu raporun tasdikli bir örneğini kazadan sonra uğradığı liman reisliği bulunan ilk limanda liman reisliğine vermeyen gemi kaptanı iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

Bu Kanunda yer alan idari para cezaları yetkili liman başkanları ile sahil güvenlik bot komutanları tarafından verilir. (Değişik son fıkra: 5790 – 16.7.2008 / m.13) Bu Kanunda yer alan idari para cezalarını yetkili liman başkanları verir. Liman ve kıyı tesisleri ile demir yerleri dışındaki diğer deniz alanlarında, sahil güvenlik bot komutanlıklarınca yapılan denetim neticesinde, idari para cezasını gerektirecek bir fiilin tespiti halinde tutulan tutanak ve toplanan diğer deliller ile birlikte ceza işlemi yapılmak üzere yetkili liman başkanlığına gönderilir.

MADDE 24 – Bu kanunun 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasiyle 14 üncü maddesine, 15 inci maddesinin 1 inci fıkrasına ve 16 ncı maddesine aykırı hareket eden kaptanlar üç aydan altı aya kadar denizde çalışmaktan alıkoyma veya bir aydan üç aya kadar hapis cezasiyle cezalandırılır. Vahim hallerde her iki cezaya birlikte hükmedilir. MADDE 24 – (Değişik: 5728 – 23.1.2008 / m.124) Bu Kanun’un 10 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 14, 15 ve 16 ncı maddelerindeki yardım yükümlülüklerinin her birine aykırı hareket eden kaptanlar, Türk Ceza Kanunu‘nun 98 inci maddesi hükmüne göre cezalandırılır.

MADDE 25 – Türk donanmasına bağlı harp veya yardımcı gemileriyle Türk ticaret gemileri arasındaki çatışmalar sonucunda, askerî kişiler hakkında yapılacak ceza kovuşturmalarında Askerî Ceza Muhakemeleri Usulü ve Askerî Ceza Kanunu uygulanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

TÜRLÜ HÜKÜMLER

MADDE 26 – Bu kanunun 8 inci maddesi, Türk Donanmasına bağlı harb ve yardımcı gemilerine ve 6 ncı, 8 inci, 9 uncu, 11 inci ve 12 nci maddeleri hükümleri, Türk limanlarına gelen, bu limanlardan kalkan ve Türk kara sularında yolculuk eden yabancı gemilere de uygulanır.

MADDE 27 – (Değişik: 6763 – 29.6.1956) Türk Ticaret Kanununun deniz kazalarına ait faslının (Çatma) ve (Kurtarma ve yardım) kısımlariyle Belediye Kanununun 15 inci maddesinin 9 uncu fıkrası ve Umumi Hıfzıssıhha Kanununun gemilerin sağlık bakımından murakabesine ait hükümleri mahfuzdur.

MADDE 28 – 2239 sayılı Denizyolları İşletme Kanununun 9 uncu ve 10 uncu maddeleri ve 22 Nisan 1301 tarihli (Deryada Men’i Müsademe Nizamnamesi) kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1 – Bu kanunda sözü geçen tüzükler, bu kanunun yürürlüğe girmesinden başlıyarak en çok bir yıl içinde yürürlüğe konulacak ve o vakta kadar, bu günkü mevzuat uygulanacaktır.

GEÇİCİ MADDE 2- (Ek: 5790 – 16.7.2008 / m.14) Bu Kanunda belirtilen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, yürürlükte olan ve bu Kanuna aykırı olmayan tüzüklerin uygulanmasına devam edilir.

GEÇİCİ MADDE 3- (Ek: 5790 – 16.7.2008 / m.14) 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında faaliyet gösterenler hakkında 4922 sayılı Kanuna istinaden verilmiş para cezaları terkin edilmiştir.

MADDE 29 – Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 30 – Bu kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.